ÇOK AMAÇLI TOPLUM MERKEZLERİ (ÇATOM'LAR)

 GAP İdaresi tarafından, sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarını bütünleştiren yoksulluğu azaltma stratejileri, katılımcı yaklaşımların teşvik edilmesi, kapasite geliştirmeye yönelik çalışmalar ve bütün bu çalışmalarda dezavantajlı grupların ve cinsiyet perspektifinin gözetilmesi yönünde bir dizi projeler yürütülmektedir. Bu bağlamda yürütülen çalışmaların en önemlilerinden biri Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM’lar) projesidir. ÇATOM’lar, GAP İdaresi tarafından 1992-94 yılları arasında yapılmış olan beş temel araştırmanın bulgularına dayalı olarak hazırlanmış olan Sosyal Eylem Planı ile bu araştırmalardan biri olan "GAP Bölgesinde Kadının Statüsü ve Kalkınma Sürecine Entegrasyonu Araştırması" bulgularına dayalı olarak hazırlanan Eylem Planı’ndan hareketle ortaya çıkmıştır.

Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM’lar), GAP Bölgesi’nde 1995 yılından itibaren açılmaya başlanmış olup halen GAP Bölgesindeki 9 ilde 30 ÇATOM mevcuttur. ÇATOM’ların hedef kitlesi genç kız ve kadınlardır.

MEVCUT ÇATOM’LAR

 

• Adıyaman (1) : Yeşilyurt mahallesi
• Batman (2) : Petrolkent ve Yavuzselim mahalleleri
• Diyarbakır (2) : Benusen ve Bağlar mahalleleri
• Gaziantep (1) : Oğuzeli ilçesi Yeşildere beldesi
• Kilis (2) : İslambey ve Ekrem Çetin mahalleleri
• Mardin (9) : Meydanbaşı, Evren ve Saraçoğlu mahalleleri, Dargeçit, Kızıltepe, Midyat, Nusaybin ve Ömerli ilçeleri ile Dargeçit-Kılavuz beldesi
• Siirt (4) : Şeyh Şerafettin Caddesi, Kurtalan ve Şirvan ilçeleri, Kurtalan-Kayabağlar beldesi
• Şanlıurfa (4) : Yakubiye mahallesi, Bozova, Halfeti ve Siverek ilçeleri
• Şırnak (5) : Merkez (eski halk eğitim binası), Cizre, Beytüşşebap, İdil ve Uludere ilçeleri

AMAÇ

 

ÇATOM’lar kentlerin daha çok kırdan göç etmiş yoksul hanelerin yaşadığı mahallelerde, ilçe merkezlerinde ve merkezi köy yerleşimlerinde kurulan, topluma dayalı ve katılımcılığı esas alan merkezlerdir. ÇATOM’un bulunduğu mahallelerde çoğunlukla çok düşük ücret/gelir karşılığı, marjinal alanlarda, kayıt dışı, geçici ya da mevsimlik işlerde çalışılmakta; çocuklar da hane geçimine katkıda bulunmaları amacıyla çalıştırılmaktadır. Yapılan araştırmalar yoksulluktan en fazla etkilenen grupların kadınlar ve çocuklar olduğunu göstermektedir. Kadınların sosyal ve ekonomik konumlarının iyileşmesi ise doğrudan hane refahına yansımaktadır. Bu nedenle de kadınların durumunu iyileştirici projeler insan hakları açısından bir gereklilik olduğu kadar toplumsal refahın artışı için de önem taşımaktadır.

ÇATOM'larda amaç; kadınların sorunlarının farkına varmalarına, tanımlamalarına ve çözümü için inisiyatif kullanabilmelerine fırsat yaratmak; kadınların kamusal alana daha fazla katılımlarını ve kamusal hizmetlerden daha fazla yararlanmalarını sağlamak; kadın istihdamını ve kadın girişimciliğini artırmak; kadını güçlendirerek fırsat eşitliğinin sağlanmasına katkıda bulunmak/cinsiyet dengeli kalkınma sürecini başlatmak ve bu yolla yerel koşullara uygun, katılımcı toplum kalkınması temelli tekrarlanabilir model/modeller geliştirmektir. ÇATOM’larda temel ilke kadınlara ne yapacaklarını değil, hangi koşullarda neler yapılabileceğini göstermektir. Çeşitli alternatifler içinden seçimi yapacak olan veya yeni seçenekleri ortaya koyacak olan kadınların kendisidir.

YÖNETİM VE YAKLAŞIM

 

ÇATOM'ların kuruluşunda yerel talep esas alınmakta, mülki idare ile işbirliği yapılmakta, Türkiye Kalkınma Vakfı (TKV) tarafından projeye teknik destek verilmektedir. ÇATOM’larda toplum katılımının yanı sıra kuruluşlararası işbirliğine önem verilmekte; yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde ortaklık ve işbirliği ilişkilerinin yaratılmasına ve genişletilmesine çalışılmakta, ortaklaşa projeler uygulanmaktadır. ÇATOM’larla toplumun desteğe en fazla muhtaç kesimleri ile kamu ve sivil toplum kuruluşları arasında sağlıklı bir diyalog ortamının geliştirilmesine; insanı merkez alan, barışçı, demokratik toplum temellerinin güçlendirilmesine çalışılmaktadır.

ÇATOM’lar katılımcıların kendi aralarından seçtikleri ÇATOM Kurulları eliyle yönetilmektedir. ÇATOM Kurulları 5-7 kişiden oluşmakta, ÇATOM Sorumlusu ve katılımcılar tarafından seçilen bir eğitici de kurulda yer almaktadır. ÇATOM Kurulları eliyle kadınların yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. ÇATOM’larda kurul üyeleri ile birlikte hane ziyaretleri yapılarak komşuluk ilişkileri geliştirilmekte, hanelerin ihtiyaç ve öncelikleri belirlenmektedir. ÇATOM programlarının belirlenmesinde yerel koşul ve ihtiyaçlar ile hedef grubun katılımı esas alınmaktadır. Entegre ve esnek bir yaklaşım benimsenmekte ve ÇATOM’a devam eden katılımcıların tüm programlara katılması özendirilmektedir. Gelişmeler paralelinde ÇATOM programları kapsamına çocuklar da dahil edilmiş, okul öncesi eğitim programları başlatılmış ve okuma odaları açılmıştır. Sağlık, bilgisayar, okuma-yazma vb. programlara kısmen de olsa erkekler de dahil edilmekyedir. Sosyal destek programları ve kültürel-sosyal etkinliklerle hane bireylerinin tümüne ulaşılmaya çalışılmaktadır.

 

"Hane ziyaretlerine ÇATOM Kurulu üyeleriyle çıkmamız ve hane reisleri ile birebir görüşmemiz, kurul üyelerinin kendi akrabalarına ve komşularına ÇATOM’u tanıtmaları programlara katılımı artırmıştır. ÇATOM Kurulunun sipariş geldiği zaman katılımcıları toplamaları, işbölümü yapmaları iş verimliliğini artırmıştır." Şanlıurfa Yakubiye ÇATOM "ÇATOM Kurulu tarafından Siirt barosundan bir avukatın kadın hakları ve yeni Türk Medeni Kanunu hakkında bilgi vermeleri talebinde bulunulmuştur. ÇATOM Kurulu etkinliğin gerçekleşmesini ve kadınların katılımını sağlamıştır." Siirt Kurtalan ÇATOM

 

Kurulan işbirlikleri çerçevesinde ÇATOM binaları Valilikler, Kaymakamlıklar veya belediyeler tarafından sağlanmaktadır. Ayrıca mülki idarelerle yapılan işbirliği çerçevesinde eğiticiler ilgili kamu kuruluşları tarafından sağlanmakta ve görevlendirilmektedir.

Bu katkılara ilave olarak Diyarbakır Bağlar Mahallesinde TBMM, GAP İdaresi ve Diyarbakır Valiliği ile işbirliği içinde 2005 yılı içinde ÇATOM açılmıştır. ÇATOM binası Diyarbakır Valiliği tarafından, ÇATOM’un donanım giderleri Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından sağlanmış olup ÇATOM Sorumlusunun ücreti ve işletme giderleri Valilik tarafından karşılanmaktadır. GAP İdaresi ise ÇATOM’un yürütülmesine teknik destek sağlamaktadır.

Benzer biçimde Mardin Kızıltepe Kaymakamlığının talebi üzerine Kızıltepe ilçesinde ÇATOM açılması için GAP İdaresi tarafından bir proje hazırlanmış ve Sosyal Riski Azaltma Projesi (SRAP)’ne sunulmuştur. SRAP tarafından onaylanan proje ile Kızıltepe ÇATOM’a finansman sağlanmış ve GAP İdaresi’nin teknik desteği ile 2004 yılında Kızıltepe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından ÇATOM açılmıştır.

İZLEME VE DEĞERLENDİRME

 

Katılımcı bir yaklaşımla belirlenmiş olan göstergelere göre hazırlanmış olan izleme formatına uygun olarak birim ÇATOM’lar tarafından, bilgisayar ortamında aylık, altı aylık ve yıl sonu faaliyet raporları hazırlanmakta ve bu raporlar Türkiye Kalkınma Vakfı ve GAP İdaresi tarafından konsolide edilerek değerlendirilmektedir. Bu raporların yanı sıra iki yılda bir ÇATOM’ların Sosyal Etki Değerlendirmesi yapılmaktadır. ÇATOM’lar ulusal ve uluslararası düzeyde üniversite ve kuruluşlar tarafından da örnek olay olarak ele alınmakta, tez konusu olmaktadır.

 

"Çalışanlar ve kurul üyeleri olarak bu yıl en büyük deneyimimiz bilginin paylaşılmasının, her türlü çalışmaya ortakları dahil etmenin öneminin daha iyi anlaşılması olmuştur. Raporlamanın, izleme ve değerlendirmenin ve bunu paydaşlarımızla paylaşmanın önemini ve ciddiyetini kavramamız daha verimli çalışmalar gerçekleştirilmemize katkı sağlamıştır". Mardin Ömerli ÇATOM

 

ÇATOM PROGRAMLARI

 

ÇATOM'larda aşağıda belirtilen yedi ana başlık altında programlar uygulanmaktadır :

1. Eğitim Programları: Okuma-yazma, medeni hukuk ve yasal haklar, ev ekonomisi ve beslenme, anne eğitimi, bilgisayar, öğrenci destek programları vb.
2. Sağlık Programları: Hijyen, çevre temizliği, anne-çocuk sağlığı, genel sağlık vb. eğitim programları; kısmi poliklinik ve gezici sağlık hizmetleri; kırsal alan ve mahalle çalışmaları, sağlık taraması, aşı kampanyaları vb.
3. Gelir Getirici ve Kadın İstihdamını/Girişimciliğini Destekleyici Programlar: i) Meslek kazandırıcı ve gelir getirici alanlarda bilgi ve beceri geliştirmeye yönelik eğitim programları (el sanatları, trikotaj, biçki-dikiş, nakış, mefruşat, keçe işleme, taş işleme, gümüş işleme, tekstil, yöresel bebek, hediyelik eşya, sabun, kumaş boyama, kuaförlük, güzellik uzmanlığı, hamur işleri vb.); ii) kadın girişimciliğinin desteklemesine yönelik olarak girişimcilik eğitimi, mikro finasman/kredi desteği sağlanmasına aracı olunması, bireysel danışmanlık hizmetleri; iii) pazarlama-satışa yönelik etkinlikler: (sergi, fuar vb.) ÇATOM’da üretilen ürünlerin elektronik ortamda tanıtımı ve pazarlanmasına yönelik bir ürün katalogu hazırlanmış ve WEB sayfasında sunuma açılmıştır.
4. Okul Öncesi Eğitim Programları: 4-6 yaş grubuna yönelik eğitim programları
5. Çocuk Okuma Odaları : 4-6 ve 7-14 yaş grubu çocuklara yönelik olarak grup, okul öncesi ve açık kapı programları
6. Sosyal Destek Programları : Nüfusa kayıt, resmi nikah, yeşil kart vb. konularda destek sağlanması, temel eğitim, YİBO ve açık öğretime özellikle kız çocuklarının yönlendirilmesi, çoğunluğu kız olmak üzere yoksul öğrencilere eğitim bursu verilmesine aracılık edilmesi, ihtiyacı olanlara ayni/nakdi sosyal yardım sağlanması, tekerlekli sandalye temini vb. konularda aracılık işlevi üstlenilmesi
7. Sosyal Sorumluluk Programları: Eğitime destek kampanyaları, mahalle ve köy çalışmaları, çevre koruma ve ağaçlandırma, sağlık taraması, aşı kampanyası vb. toplum yararı çalışmalara gönüllülük temelli destekler
8. Kültürel-Sosyal Etkinlikler : Seminer, sergi, etkileşim toplantıları, sinema ve tiyatro, önemli gün kutlama, tiyatro gösterisi, gezi ve piknik vb.

 

"ÇATOM gönüllü saha grubunun bir üyesi olarak yaptığımız çalışmalar yaşadığımız yeri tanımamızı sağladı. Ailelerin yaşam mücadelesi, mağdur insanlar, genç kızların yaşam sıkıntıları ve daha yazamadığım birçok şey. Bugüne kadar yaşadığım yere ne kadar yabancı ve burada olmama rağmen ne kadar uzakta yaşadığımı fark ettim. Sadece bu değil, ÇATOM’da maddi ve manevi her şeyi görüp öğreniyorum. Mesela 8 Martın benim günüm olduğunu bilmiyordum. ÇATOM sayesinde bugünü öğrenmekle kalmadım, bugünü bütün kadınlarla birlikte kutladım." Mardin Ömerli ÇATOM Katılımcısı "Yasal Haklar ve Medeni Haklar Eğitimi ile katılımcıların kadın hakları, sorumlulukları ve özgürlükleri konusunda belli bir bilinçlenmeye doğru gittikleri görülmektedir. ÇATOM'ların mekan itibari ile bu eğitime uygun mekanlar olduğu gözlenmiştir. Çünkü kadınların bu mekanlarda kendilerini daha rahat ifade edebilme hakkına sahip oldukları konusunda bir güvenleri vardır. Bu husus da genel anlamı ile gözlenmiştir." Eğitici-Avukat "Yaşlılar haftası nedeniyle Şanlıurfa Belediye Huzur Evi'ne gittiğimiz zaman dedelerimiz, amcalarımız çok mutlu oldular. Katılımcıların ve bizlerin elimizde götürdüğümüz küçük hediyeler ve pastalar onları bir an olsun dertlerinden ve yalnızlıklarından uzaklaştırdı." Şanlıurfa Yakubiye ÇATOM

 

 

Bugüne kadar çoğunluğu kadın olmak üzere yaklaşık 112 000 kişi doğrudan ÇATOM programlarından yararlanmıştır. Bu sayı ÇATOM programlarına katılanları ve sağlık hizmetlerinden yararlananları içermekte olup mahalle/köy düzeyinde yapılan yaygın çalışmalar toplama dahil edilmemiştir.

 

Örnek Proje: ÇATOM’lar Eylül 2002’de Johannesburg’da gerçekleştirilen RİO+10 Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesi’nde Türkiye tarafından sunulan en iyi 23 örnek proje içinde yer almıştır. Japonya Kyoto'da 3. Dünya Su Forumu (16-23 Mart 2003) kapsamında düzenlenen Su Eylem Yarışması’nda ÇATOM Projesi 870 projeden 150'si içine girmiştir.

 

2005 YILI FAALİYETLERİ (ÖZET)

2005 yılı içinde ÇATOM’larda düzenli programlara 9163 katılımcı katılmış, diğer etkinlik ve hizmetlerden 53.702 kişi faydalanmıştır. Geçen yıla göre düzenli programlardan yararlanan sayısı hemen hemen aynı iken diğer etkinliklerden yararlanan kişi sayısında artış gözlenmiştir.

2005 yılında uygulama alanını genişletip köy ve çevre ilçelere hizmet götüren ÇATOM sayısı artmış;. Batman, Kilis, Ömerli, Diyarbakır, Kurtalan, Bozova, Yakubiye, Cizre, İdil ve Uludere ÇATOM’larda köy/mahalle çalışmaları yapılmış bu kapsamda yürütülen sağlık, temizlik ve hijyen, ergenlik vb. konularda bilgilendirme, ücretsiz saç kesimi ve sağlık taraması vb. çalışmalarla 20.000 üzerinde kişiye hizmet götürülmüştür. Batman, Şırnak, Cizre ve Kilis ÇATOM’larda yürütülen kısmi poliklinik/gezici sağlık hizmetleri ile 4.275 kişi yararlanmış; 16 ÇATOM’da aşı kampanyaları, sağlık taraması vb. çalışmalarla 12.600 kişiye ulaşılmış; yıl içinde ÇATOM Kurulları üyeleriyle birlikte 5000’e yakın hane ziyareti yapılmıştır.

2005 yılı içinde ÇATOM’larda düzenlenen sağlık eğitimi programlarından 1825 katılımcı, okuma-yazma programlarından 1600 katılımcı, bilgisayar eğitimi programlarından 675 katılımcı yararlanmıştır. Bazı ÇATOM’larda açık ilköğretim okullarına devam eden öğrencilere destek hizmetleri verilmiş, resim, İngilizce, yasal haklar, kişisel gelişim vb. konularda eğitim programları yürütülmüştür.

14 ÇATOM’da okul öncesi eğitim programlarından 1000’in üzerinde çocuk; 4 ÇATOM’da mevcut çocuk okuma odalarından 630 çocuk yararlanmıştır.

ÇATOM’larda düzenlenen gelir getirici programlara yıl içinde 3000’in üzerinde genç kız/kadın katılmıştır. ÇATOM’larda üretilen ürünler sipariş üzerine, sergi, kermes, fuar vb. yollarla satışa sunulmuş ve bu şekilde yıl içinde toplam 817 genç kız/kadın 122.730,58 YTL satış geliri elde etmiştir.

ÇATOM'ların desteğiyle 16 ÇATOM’da toplam 144 katılımcı iş bularak (mağaza, eczane, poliklinik, YİBO, kuaför dükkanı, trikotaj atölyesi, lokanta, otel, pastane restoran, çocuk bakıcılığı vb alanlarda) çalışmaya başlamıştır.

Adıyaman, Batman, Kilis, Mardin, Ömerli ve Cizre ÇATOM katılımcıları tarafından tuhafiye, çeyiz dükkanları, dikiş atölyesi ve kuaför salonları açılmış ve bu şekilde yıl içinde 24 katılımcı tarafından 13 işyeri açılmıştır. Kendi işini kuran katılımcılar Adıyaman ilinde KOSGEB’den, Batman ilinde ise SRAP projesinden finansman desteği almışlardır.

Şanlıurfa Belediyesi tarafından ev eksenli çalışan kadınlara yönelik başlatılan mikro kredi uygulamasından Yakubiye ÇATOM katılımcısı 10 kadın yararlandırılmıştır. Proje kapsamında Belediye tarafından iş kurma karşılığı kişi başına verilen 1000 YTL ile kadınlar tarafından satışa yönelik üretim (biber, salça, gözleme, börek dantel , biçki-dikiş, trikotaj, vb.) yapılmaktadır. Alınan kredi kadınlar tarafından haftalık olarak geri ödenmektedir.

 

"İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve İBB Kadın Koordinasyon Merkezinin desteği ile İstanbul’da yapılan sergi ve satış faaliyeti yıl içerisindeki önemli olaylardan biriydi. Mardin ve ÇATOM’un tanıtımı açısından çok güzel etkileri olup, yapılan satış beklenenin çok üzerindeydi. Mardin, Evren, Saraçoğlu, Midyat, Dargeçit, Kızıltepe, Nusaybin, Ömerli ve Şanlıurfa ÇATOM’larda üretilen ürünler ve diğer yöresel el sanatları satışı yapan esnaftan alınan ürünlerin satış miktarı yaklaşık 25.000 YTL oldu." Mardin Merkez ÇATOM

 

"Haydi Kızlar Okula" kampanyası ve açık ilköğretime yönlendirme çalışmaları ile 17 ÇATOM tarafından toplam 576 çocuk okula yönlendirilmiştir.

Yoksul ailelerin kız çocuklarına eğitim bursu sağlanmasına aracılık edilmiş ve bu şekilde burs verilen öğrenci sayısı 700’ü geçmiştir.

Sosyal destek programları aracılığıyla ;

• 17 ÇATOM'da 1028 haneye 60.000 YTL nakdi yardım,
• 24 ÇATOM'da 7238 haneye ayni yardım (giyim, ilaç, yakacak, kırtasiye vb.),
• 10 ÇATOM'da 421 çifte resmi nikah,
• 17 ÇATOM'da 985 kişiye nüfusa kayıt konularında destek sağlanmış;
• Dilekçe yazımı, yeşil kart, internet hizmeti kütüphane kullanımı, banka hesap cüzdanı açılması, yardım dosyası çıkarılması vb. konularda sağlanan desteklerle birlikte
• 26 ÇATOM’da 17.000’e yakın kişiye ulaşılmıştır.

 

"Şırnak Uludere ÇATOM’da köylerden gelen özellikle okuma yazması olmayan kadınlara gerek dilekçe yazımında gerekse dosyalarını kamu kurumlarında gezdirmede ÇATOM çalışanlarının büyük desteği oldu. Bu sayede ÇATOM gün geçtikçe daha da tanındı ve katılım oldukça arttı. Eskiden ÇATOM’un adını bile bilmeyen köy insanlarının şimdi ilçede geldikleri ilk yer ÇATOM oluyor." Şırnak Uludere ÇATOM

 

ÇATOM’larda düzenli programların yanı sıra katılımcıların sosyal ortamlarda kendini ifade etme, özgüven kazanma ve aile içinde karar alma sürecine katılma gibi bireysel kapasitelerini geliştirmeye yönelik sosyal etkinlikler de düzenlenmiş ve bu konuda çeşitli kuruluşlardan zaman zaman destek sağlanmıştır.

Yıl içerisinde ÇATOM sorumlularının ve usta öğreticilerin seminer, panel, toplantı, brifing, fuar ve gezi gibi çeşitli etkinliklere katılımı sağlanarak kapasite ve deneyimlerinin arttırılması ve kazanılan deneyimlerin kurs ve programlara yansıtılması amaçlanmıştır.

GAP Bölgesi’nde ÇATOM’lar yoluyla geliştirilen ve oluşturulan yerel kapasitenin sonucu olarak, 2005 yılından itibaren ÇATOM’lardaki kadınlar kendi sivil toplum örgütlerini kurmaya başlamışlardır. Bu çerçevede aşağıdaki illerde ÇATOM Derneklerinin kuruluşu tamamlanmıştır :

• Batman
• Mardin
• Şanlıurfa
• Kilis
• Adıyaman

Kasım ayında ÇATOM koordinasyon toplantısı yapılmış, toplantıya ÇATOM sorumlularının tümü katılmıştır. Toplantıda deneyim paylaşımının yanında dernekler hakkında ve proje hazırlama konularında eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır. Eğitim sonrasında Batman ÇATOM Derneği tarafından hazırlanmış olan 5 proje Batman Dernekler Müdürlüğüne İçişleri Bakanlığına gönderilmek üzere verilmiştir. Batman ÇATOM Derneği Batman’da en iyi 14 dernek arasında yer almaktadır.

Mardin ilinde ÇATOM’ların desteğiyle kadınlar tarafından bir kooperatif kurulmuştur.

Sorunlar ;

• Bazı ÇATOM’larda binanın küçük olmasından dolayı faaliyetler uygulanamamış, tadilat sorunları faaliyetlerin aksamasına, çalışanların ve katılımcıların olumsuz etkilenmesine neden olmuştur. Bazı ÇATOM’lar bu sorunu kamu kurumlarından destek alarak çözümlemiş, bazıları bu konuda bir çözüm bulamamıştır.
• Bazı merkezlerde alet ekipman sıkıntısı yaşanmıştır. Bilgisayarı olmayan/bilgisayar olup kullanamayan Diyarbakır, Kurtalan, Bozova, Beytüşşebap, İdil ve Midyat ÇATOMlar raporlarını elde yazarak faksla iletmişlerdir. Bazı ÇATOM’larda ise internet kullanmada zaman zaman sıkıntı yaşanmıştır.

Sonuç olarak ;

• Bir çok ÇATOM kamu, özel ve sivil toplum kuruluşlarıyla ile ilişkilerini geliştirmiş, yapılan programlarla çevrede tanınmış ve saygınlık kazanmıştır.
• Programlara katılan kadınların çoğunluğu ilişkilerini geliştirmiş, kendilerini daha iyi ifade edebilir hale gelmiş ve özgüvenleri artmıştır.
• Gelir getirici faaliyetler katılım artmış, hane gelirine katkıda bulunan genç kızların daha rahat faaliyetlere katıldıkları ve aile içinde saygınlığının arttığı gözlenmiştir.

ÇATOM’LARIN GELİR VE İSTİHDAMA KATKISI

ÇATOM'lar kadınların sosyal ve ekonomik yönden güçlendirildiği merkezlerdir. Her bir ÇATOM, özel olarak kadınlar için oluşturulmuş bir mekandır ve bu mekan eğitim, gelir getirici etkinlikler ve kadınların örgütlenmesine yardım amacıyla kullanılmaktadır. ÇATOM’lar kadın okur-yazarlığının yükseltilmesi, sağlık göstergelerinin iyileştirilmesi, yasal hak ve özgürlüklerin öğrenilmesi vb. sosyal konularda olduğu kadar kadınların istihdama katılımının sağlanması açısından da önemli merkezlerdir. Gelir getirici bir programa katılan ÇATOM katılımcıları aynı zamanda diğer programlara da katılmakta ve bundan da önemlisi kendi aralarında haberleşebilmekte ve birbirlerinden öğrenebilmektedirler. ÇATOM’lar bu açıdan öğrenme merkezleridir. Çünkü bu merkezde öğrenilen bilgi eğitim dönemi sonunda da ÇATOM açık kaldığından sürekli olmakta, yenilenebilmekte ve katılımcıların kendi aralarında oluşturdukları iletişim ağı aracılığıyla güncellenebilmektedir. Genç kız ve kadınlar gerek ÇATOM'larda ve gerekse evlerinde üretim yaparak gelir elde etme olanağı bulmakta; konfeksiyon, tekstil ve trikotaj atölyeleri, yatılı ilköğretim bölge okulları, kuaför, mağaza, ev (çocuk bakıcılığı) vb. alanlarda iş bulabilmektedirler. Girişimcilik potansiyeli taşıyan bireylere verilen girişimcilik eğitimi ve mikro finasman/kredi desteği ile katılımcı genç kız ve kadınlar kendi işlerini kurmaktadırlar. Özellikle son birkaç yıldır ÇATOM’larda her yıl ortalama 200’e yakın genç kız ve kadın iş bularak çalışmaya başlamakta, 8-10 kadın da işyeri açarak kendi işlerini kurmaktadır. Gelir ve istihdam yaratılması yönünde bilgi ve beceri geliştirici programlar ile kendi işlerini kurmak isteyen kadınlara iş kurmaları/işlerini geliştirmeleri konularında yardımcı olunmasında ÇATOM organizasyonundan yararlanılması projelerin başarılılığını olumlu yönde etkilemektedir. ÇATOM sayısının artırılması ise daha fazla kadına ulaşılmasını ve dolayısıyla daha fazla kadının istihdama katılımını sağlayacaktır.